Cúng động thổ là một nghi lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, biểu thị lòng biết ơn và tôn kính đối với tổ tiên và đất đai. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết từ A đến Z về các bước cúng động thổ, giúp bạn hiểu rõ hơn về nghi thức và ý nghĩa tâm linh của nó trong đời sống của người Việt.

Cúng động thổ là gì? 

Cúng động thổ còn được gọi là lễ động thổ hoặc lễ khai quật đất, là nghi thức tâm linh quan trọng được thực hiện trước khi bắt đầu xây dựng bất kỳ công trình nào, từ nhà ở, chung cư, biệt thự, cho đến các công trình dân dụng, hạ tầng.

Cúng động thổ là nghi lễ tâm linh mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong văn hóa của người Việt. Việc thực hiện đầy đủ các nghi thức cúng động thổ sẽ giúp cầu mong được sự may mắn, bình an cho công trình xây dựng.

1. Ý nghĩa và mục đích của việc cúng động thổ? 

1.1 Ý nghĩa:

+ Thể hiện lòng thành kính và xin phép thần linh: 

Theo quan niệm từ xa xưa, mỗi vùng đất đều có một vị thần cai quản gọi là Thổ Địa, chịu trách nhiệm bảo vệ và cai quản khu đất đó. Việc cúng động thổ thể hiện lòng thành kính và xin phép Thổ Địa cho phép tiến hành xây dựng trên mảnh đất đó. Ngoài ra, nghi thức này còn thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần linh khác như thần Long Mạch, thần Thành Hoàng, …

+ Cầu mong sự may mắn, bình an: 

Lễ động thổ là dịp để gia chủ cầu mong cho công trình xây dựng được diễn ra suôn sẻ, an toàn, không gặp bất trắc nào. Đồng thời, gia chủ cũng mong muốn công trình hoàn thành sẽ mang lại may mắn, tài lộc và bình an cho gia đình.

1.2 Mục đích:

+ Nhận được sự đồng ý và phù hộ từ các vị thần linh: 

Lễ cúng động thổ được xem như là lời thông báo chính thức đến các vị thần linh về việc gia chủ sẽ tiến hành xây dựng trên mảnh đất đó. Việc cúng bái thể hiện mong muốn nhận được sự đồng ý, phù hộ và bảo vệ từ các vị thần linh để công trình được diễn ra thuận lợi, an toàn.

+ Tránh những điều xui xẻo: 

Theo quan niệm dân gian, việc động thổ có thể ảnh hưởng đến vong linh, tà khí ẩn náu trong lòng đất. Lễ cúng động thổ được xem như là cách để xua đuổi tà khí, tránh những điều xui xẻo và cầu mong cho công trình được bình an.

2. Khi cúng động thổ cần chuẩn bị những gì? 

2.1 Lễ vật:

+ Mâm cúng thần linh: 

1 bộ tam sên (gồm 1 miếng thịt luộc, 1 con tôm luộc và 1 quả trứng luộc)

1 con gà (hoặc heo quay)

1 đĩa xôi hoặc bánh chưng

1 chén gạo, 1 chén muối

Trầu cau, trà, thuốc lá

Chai rượu trắng

Đôi nến

1 đĩa ngũ quả

1 bình hoa

+ Mâm cúng thần thổ địa: 

1 bộ tam sên (gồm 1 miếng thịt luộc, 1 con tôm luộc và 1 quả trứng luộc)

1 con gà (hoặc heo quay)

1 đĩa xôi hoặc bánh chưng

1 chén gạo, 1 chén muối

Trầu cau, trà, thuốc lá

Chai rượu trắng

Đôi nến

1 đĩa ngũ quả

1 bình hoa

+ Đồ cúng thần công trình: 

1 bộ quần áo Quan thần linh (màu đỏ)

1 mũ, 1 đôi hia (màu đỏ)

1 kiếm trắng

1 bao thuốc lá

1 bình trà

3 ly trà

1 cốc rượu trắng

+ Tiền vàng: 

1 bộ tiền vàng mã

1 bộ tiền âm phủ

+ Muối gạo: 

1 chén muối

1 chén gạo

+ Dụng cụ khác: 

Bàn cúng

Lư hương

Nến

Bãi giấy

Bát nước

Đèn cầy

Chuông

2.2 Chọn ngày giờ và trang phục:

Nên chọn ngày giờ đẹp hợp tuổi để tiến hành nghi lễ động thổ, nên tham khảo ý kiến thầy phong thủy để chọn được ngày giờ đẹp và phù hợp nhất. Những người tham gia nghi lễ nên mặc trang phục lịch sự, trang nhã

2.3 Bày trí lễ vật:

Lễ vật phải được bày biện cẩn thận, trang nghiêm trên bàn cúng đặt tại khu vực chuẩn bị động thổ. Mâm cúng thần linh được đặt ở vị trí trung tâm, mâm cúng thần thổ địa được đặt bên trái và đồ cúng thần công trình được đặt bên phải. Xếp tiền vàng mã và muối gạo thành hình tháp trên mâm cúng.

3. Các bước để thực hiện cúng động thổ? 

3.1 Chuẩn bị:

+ Lễ vật: Mâm cúng thần linh, mâm cúng thần thổ địa, đồ cúng thần công trình, tiền vàng, muối gạo, …

+ Chọn ngày giờ đẹp: Xem ngày đẹp hợp tuổi gia chủ để tiến hành nghi lễ động thổ.

+ Bày trí lễ vật: Lễ vật được bày biện cẩn thận, trang nghiêm trên bàn cúng đặt tại khu vực chuẩn bị động thổ.

+ Trang phục: Những người tham gia nghi lễ nên mặc trang phục lịch sự, trang nhã.

3.2 Diễn trình nghi thức:

Bước 1: Dâng hương, khấn vái:

Thắp nến, nhang và đèn cầy. Người đại diện sẽ dâng hương, khấn vái trước mâm cúng thần linh, sau đó đến mâm cúng thần thổ địa và đồ cúng thần công trình. Nội dung văn khấn cúng động thổ nên thể hiện lòng thành kính, biết ơn đối với các vị thần linh và cầu mong cho công trình xây dựng được diễn ra suôn sẻ, an toàn.

Bước 2: Đọc bài văn khấn:

Người đại diện đọc bài văn khấn đã được chuẩn bị trước. Bài văn khấn nên được đọc một cách rõ ràng, rành mạch và thể hiện sự thành tâm.

Bước 3: Hóa vàng bạc:

Người đại diện dùng lửa để đốt giấy tiền, hóa vàng vàng bạc. Nên hóa vàng bạc tại một nơi an toàn, tránh xa khu vực cúng lễ.

Bước 4: Rải muối gạo:

Gia chủ lấy một ít muối và gạo từ mâm cúng, rải đều xung quanh khu vực chuẩn bị động thổ. Việc rải muối gạo tượng trưng cho việc xua đuổi tà khí và cầu mong bình an cho công trình.

Bước 5: Động thổ:

Gia chủ hoặc người đại diện cầm cuốc hoặc xẻng, nhẹ nhàng đào một ít đất tại khu vực chuẩn bị động thổ. Việc động thổ tượng trưng cho việc công trình có thể được chuẩn bị đi vào xây dựng.

Bước 6: Kết thúc nghi lễ:

Sau khi hoàn thành các bước trên, gia chủ có thể hạ lễ và cất dọn đồ cúng. Nên thu dọn khu vực cúng lễ sạch sẽ và gọn gàng.

4. Những lưu ý khi cúng động thổ?

4.1 Chọn ngày giờ đẹp:

Xem ngày đẹp hợp tuổi gia chủ để tiến hành nghi lễ động thổ. Chọn những ngày giờ có cát khí, may mắn không chọn những ngày giờ xung khắc với tuổi gia chủ, phạm tam tai, sát khí. Tham khảo ý kiến thầy phong thủy để chọn được ngày giờ đẹp nhất.

4.2 Chuẩn bị lễ vật đầy đủ:

Lễ vật cúng động thổ cần chuẩn bị đầy đủ, chu đáo, thể hiện lòng thành kính đối với thần linh. Gồm mâm cúng thần linh, mâm cúng thần thổ địa, đồ cúng thần công trình, tiền vàng, muối gạo, … Tham khảo danh sách lễ vật chi tiết ở phần trên để chuẩn bị đầy đủ.

4.3 Bày trí lễ vật đúng cách:

Bày biện lễ vật cẩn thận, trang nghiêm trên bàn cúng đặt tại khu vực chuẩn bị động thổ. Mâm cúng thần linh được đặt ở vị trí trung tâm, mâm cúng thần thổ địa được đặt bên trái và đồ cúng thần công trình được đặt bên phải. Xếp tiền vàng mã và muối gạo thành hình tháp trên mâm cúng.

4.4 Trang phục lịch sự:

Những người tham gia nghi lễ nên mặc trang phục lịch sự, trang nhã, thể hiện sự tôn kính, thành tâm đối với thần linh. Tránh mặc trang phục rách rưới, hở hang, màu sắc lòe loẹt.

Cúng động thổ là nghi thức tâm linh quan trọng, đánh dấu khởi đầu cho việc xây dựng nhà cửa, thể hiện lòng thành kính đối với thần linh cai quản đất đai tại khu vực và mong cầu mọi điều suôn sẻ, an lành. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn hướng dẫn chi tiết cách cúng động thổ từ A đến Z chuẩn nhất, giúp bạn có được một buổi lễ trọn vẹn và ý nghĩa.